نگرانی در مورد اصالت طلا هنگام خرید زیورآلات، سکه یا سرویس طلا کاملاً بجاست. خوشبختانه، روش‌های متعددی برای تشخیص طلای اصل از بدل وجود دارد که برخی از آن‌ها را می‌توانید به راحتی در خانه انجام دهید. در این راهنما از طلا رز به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری خرید کنید و از ضررهای مالی احتمالی جلوگیری نمایید.
مهم‌ترین نکات قبل از شروع:
اولین و مهم‌ترین قدم، انتخاب یک فروشگاه جواهرات یا طلافروشی معتبر و دارای سابقه خوب است.
حتماً هنگام خرید، فاکتور معتبری که شامل مشخصات فروشگاه، آدرس، شماره فاکتور، تاریخ و جزئیات قطعه طلا (عیار، وزن و قیمت) باشد، دریافت کنید.
این فاکتور سند مالکیت شماست
به دنبال نشانه‌های عیار (مانند 750، 999، 585) و در صورت وجود، علامت سازنده روی قطعه طلا بگردید. البته، به یاد داشته باشید که وجود این نشانه‌ها لزوماً به معنای اصالت قطعی نیست.
1- آزمایش با آهنربا:
یک آهنربای نسبتاً قوی را به قطعه طلا نزدیک کنید، طلای اصل به هیچ عنوان نباید جذب آهنربا شود. اگر قطعه جذب شد، مطمئناً از فلزات دیگری مانند آهن یا نیکل ساخته شده است. با این حال، عدم جذب به معنای اصالت قطعی نیست، زیرا بسیاری از فلزات غیر مغناطیسی دیگر نیز در بدلیجات استفاده می‌شوند.
2- آزمایش با سرکه:
قطعه طلا را به مدت 30 دقیقه در سرکه سفید یا سرکه انگور قرار دهید، طلای اصل نباید هیچ تغییری در رنگ نشان دهد. اگر رنگ آن تیره یا سیاه شد، احتمالاً بدل است.
3- آزمایش با آب:
قطعه طلا را در یک لیوان یا ظرف آب بیندازید، طلای اصل به دلیل چگالی بالا بلافاصله ته‌نشین می‌شود و نباید در آب زنگ بزند یا تغییر رنگ دهد.
4- آزمایش خراش روی سرامیک بدون لعاب:
قطعه طلا را به آرامی روی سطح پشتی یک کاشی سرامیکی بدون لعاب بکشید، اگر خط زرد رنگی به جا بماند، احتمالاً طلا اصل است. خط سیاه یا خاکستری نشان‌دهنده فلز دیگری است.
توجه: این روش ممکن است به طلا آسیب برساند، پس با احتیاط انجام دهید.
5- آزمایش با پوست بدن:
قطعه طلا را برای چند دقیقه در تماس با پوست خود قرار دهید، طلای اصل نباید باعث تغییر رنگ پوست شود. اگر پوست شما در محل تماس سیاه، سبز یا آبی شود، احتمالاً قطعه بدل است.
توجه: اگر به فلزات حساسیت دارید، این روش را امتحان نکنید.
6- بررسی رنگ:
قطعه طلا را در نور مناسب بررسی کنید. طلای اصل باید رنگی یکنواخت و درخشان در تمام قسمت‌ها داشته باشد. وجود لکه‌های غیرمعمول، تغییر رنگ در برخی نواحی یا رنگ پریدگی می‌تواند نشان‌دهنده تقلبی بودن باشد.
7- آزمایش صدا:
به آرامی به قطعه طلا با یک جسم فلزی ضربه بزنید. صدای بلند و زنگ‌دار با ماندگاری کوتاه (حدود 1-2 ثانیه) می‌تواند نشانه‌ای از اصالت باشد. صدای بم و کوتاه معمولاً نشانه فلزات دیگر است. این روش نیاز به تجربه دارد.
روش‌های احتیاطی یا تخصصی با ملاحظات:
8- استفاده از وایتکس:
مقدار کمی وایتکس را روی یک قسمت کوچک و غیر قابل مشاهده از قطعه طلا بریزید.
عدم تغییر رنگ یا تغییر بسیار جزئی : ممکن است نشان‌دهنده طلای اصل باشد، زیرا طلا معمولاً با وایتکس واکنش نمی‌دهد.
تغییر رنگ تیره، سیاه شدن یا ایجاد لکه: احتمالاً قطعه بدل است و از فلزاتی ساخته شده که با وایتکس واکنش نشان می‌دهند.
نکات مهم و خطرات:
وایتکس یک ماده خورنده است و می‌تواند به برخی فلزات و حتی روکش‌های طلا آسیب برساند.
بخارات وایتکس تحریک‌کننده هستند. آزمایش را در محیطی با تهویه مناسب انجام دهید.
نتیجه منفی (عدم تغییر رنگ) تضمین اصالت طلا نیست.
9- استفاده از آمونیاک:
یک قطره آمونیاک را روی یک قسمت کوچک از قطعه طلا بریزید.
عدم تغییر رنگ : طلا معمولاً با آمونیاک واکنش نمی‌دهد.
تغییر رنگ (به خصوص به سمت آبی یا سبز): ممکن است نشان‌دهنده وجود فلزاتی مانند مس یا نیکل باشد که در ساخت بدلیجات استفاده می‌شوند.
نکات مهم و خطرات:
بخارات آمونیاک بسیار تند و تحریک‌کننده هستند. از استنشاق آن خودداری کنید و آزمایش را در محیطی با تهویه مناسب انجام دهید.
نتیجه منفی (عدم تغییر رنگ) به طور قطعی نشان‌دهنده اصالت طلا نیست.
10- استفاده از یُد:
مقدار کمی محلول ید (تینکتور ید که در داروخانه‌ها موجود است) را روی قطعه طلا بمالید.
پاک شدن آسان ید بدون به جا گذاشتن اثر: ممکن است نشان‌دهنده طلای اصل باشد.
باقی ماندن لکه تیره یا تغییر رنگ: احتمالاً قطعه بدل است و با ید واکنش داده است.
نکات مهم:
ید می‌تواند لکه‌هایی بر روی برخی مواد باقی بگذارد. آزمایش را با احتیاط انجام دهید.
این روش خیلی قابل اعتماد نیست و نتایج متفاوتی گزارش شده است.
11- استفاده از آبلیمو و نمک:
مقدار کمی آبلیمو را با کمی نمک مخلوط کنید و قطعه طلا را در آن قرار دهید یا چند قطره از محلول را روی آن بریزید.
عدم تغییر رنگ یا تغییر بسیار جزئی :طلا معمولاً با این محلول واکنش نمی‌دهد.
تغییر رنگ، تیره شدن یا ایجاد لکه: ممکن است نشان‌دهنده وجود فلزاتی باشد که با اسید سیتریک موجود در آبلیمو و یون کلرید موجود در نمک واکنش نشان می‌دهند.
نکات مهم:
این محلول اسیدی است و ممکن است در طولانی مدت به برخی فلزات آسیب برساند.
نتیجه منفی تضمین اصالت نیست.
12- استفاده از الکل:
مقدار کمی الکل را روی قطعه طلا بریزید.
عدم تغییر رنگ یا تبخیر الکل بدون اثر: طلا با الکل واکنش نمی‌دهد.
تغییر رنگ یا باقی ماندن لکه: احتمالاً این تغییر رنگ ناشی از واکنش الکل با مواد دیگری است که روی سطح قطعه وجود دارد (مانند چربی یا کثیفی) یا خود فلز بدل است.
نکات مهم:
الکل معمولاً واکنش شیمیایی قابل توجهی با فلزات نشان نمی‌دهد و این روش برای تشخیص طلا چندان کارآمد نیست.
خلاصه و هشدار نهایی:
همانطور که مشاهده می‌کنید، تفسیر نتایج حاصل از استفاده از این مواد می‌تواند دشوار باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع فلزات موجود در آلیاژ بدل، وجود روکش طلا و غلظت ماده شیمیایی مورد استفاده.
بهترین و ایمن‌ترین راه برای تشخیص اصالت طلا، مراجعه به یک متخصص جواهرساز است. آن‌ها با استفاده از روش‌های تخصصی و غیرمخرب می‌توانند با اطمینان بیشتری اصالت و عیار طلای شما را تعیین کنند.
از استفاده از این مواد شیمیایی به عنوان روش اصلی تشخیص خودداری کنید، به خصوص اگر نگران آسیب دیدن قطعه هستید یا ارزش زیادی برایتان دارد. در صورت استفاده، حتماً با احتیاط عمل کنید و از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده نمایید.
نکات پایانی:
هیچ یک از روش‌های خانگی به تنهایی نمی‌توانند اصالت طلا را به طور قطعی تضمین کنند.
برای خریدهای با ارزش بالا و اطمینان کامل، همیشه به یک متخصص جواهرساز مراجعه کنید تا با استفاده از روش‌های تخصصی و دقیق مانند آزمایش اسید و دستگاه‌های عیارسنجی اصالت طلا را تایید کند.
به قیمت‌های بسیار پایین شک کنید، طلای اصل ارزش مشخصی دارد و فروش آن با قیمت‌های غیرمنطقی معمولاً نشانه‌ای از تقلبی بودن است.
با رعایت این نکات و استفاده از روش‌های خانگی ساده، می‌توانید با اطمینان بیشتری اقدام به خرید طلا نمایید. اما همواره به یاد داشته باشید که مراجعه به متخصص، مطمئن‌ترین راه برای تشخیص طلای اصل از بدل است.
